Pancarların için pompa getirdin. Ne güzel. Başkalarına da verdin. Bu ondan da güzel. Ben de aynı şeyi yapmak istiyorum. Aynı şeyi yapalım diyorum.. buna mecburuz diyorum. Hakikaten büyüksek, aklımızla, bilgimizle övünüyorsak, kendimizi okumamışlardan üstün sayıyorsak.. pompa getirmekten hiç bir farkı olmayan bu rehberlik vazifesini yapmak mecburiyetindeyiz diyorum.

Bir yanda; "Allaha bin şükür, neyin eksik?" Öte yanda; "Eren aklın, kavrayan bilginin ve gerçek büyüklüğün sorumlulukları"

Merak öğrenmek ister; öfke hesap sormak ister; burukluk ilgi ister! Kısacası, Rahmi öyle düşünüyor ve inanıyor, anlayışsızlıklarla başa çıkmak zor. "Anlayışsızlık" diyor ve "saçma"buluyor, "zırva" sayıyor; zira bütün bunların özetinin bir soruda toplandığını sanıyor: _O heriflerle nası muhabbet eden sen!

Al bakalım bacanağını.. Kocadayını al. Al da bi düşün. Deyceğim şu: Adam dediğine birde düşman lazım. Hem de pek lazım, şiddetle lazım. Moskof'u, Bulgar'ı, çoktan unuttuyduk, Yunan'ı da unuttuk; tek tek düşmanlar bulur olduyduk gaari. Emme, ...pek tadı yok onun. Ayıplanır da sonra; açığa vuramazsın. Fırka işi kolaylaştırıverdi işte. Senin beni, benim seni sevmem, beğenmem ne kadar tatlıysa, Altındaş'ın Gülbeyazlar'a öfkesi daha da tadlıdır gibi gelir bana.

"Fırtına dindikten, sular durulduktan sonra aynı adamlar gene bakan, gene milletvekili, gene yönetim kurulu üyesi veya büyükelçi. Ama, ya Kupdellerin Deli Yakub'lar, Şaşı Ömer'ler, Altıntaş'lar, Semerci'ler... ve bunların yöredeki, doğudaki, batıdaki, kuzey ve güneydeki binlerce on binlerce benzeri? Onlar da yaralı, bereli, kırık, dökük.. dolu, ya da çavgın yemiş birer gök ekin!"

Rahmi de o zaman anladı ki, dünya çarşıdan, pazardan ve erkekler arasındaki, olumlu, olumsuz ilişkilerden ibaret değildir; bir de evler vardır; gündüzleri heriflerin bırakıp gittiği sokaklar, akıllarına bile gelmeyen komşuluklar, akrabalıklar, ahretlikler, kardeşlikler vardır; kısacası, kadınlar vardır.

Kafa yapılarını, düşünce ve muhakeme güçlerini, bilgiyi, kültürü, en önemlisi de mizaçları tartışmadan daha iyi belirtecek ne vardır?

...aranamadıkları...çünkü aranma kapıları sağır olduğu için başkaldırıya aşeren hak'lar!

Rahmi, insanların soluklarını da duydu ve linc'e yönelen hırsın yenilgiye öfkelenişinden korktu; bu öfkeye zaman'ın vız geleceğini, onun masal canavarları gibi, kırk yıl, elli yıl, yüz yıl, aynı güçle, aynı sonuç için yaşayacağını sezinledi.

...dahi'lerle büyük kudret sahiplerinin davranış ve tutum ölçüleri, bizlere ölçüsüzlük gelecek kadar başka oluyor... bizler onların sebep-sonuç zincirini bağlayamayız; çoğu zaman çıkış noktaları ile çelişkiye düştüklerini sanırız .