Sosyolojinin tasarlanmış kavramları, davranış - AlıntıSöz

Sosyolojinin tasarlanmış kavramları, davranışların sadece zahiri boyutu (seyri) ile ilgili değil bilakis deruni boyutu ile ilgili olarak da ideal tip olma özelliğine sahiptirler. Reel davranışların çoğunda failler gözettikleri manayı ya yarı şuurlu halde ya da şuursuzca bilmeden sergilemektedir. Davranış sahibi gözettiği manayı tam bilmek veya fark etmek yerine ancak belirsiz şekilde hissetmekte davranışlarını çoğu kez isniyaki olarak veya alıştığı üzere sergilemektedir. Davranışta gözetilen mananın (ister rasyonel ister irrasyonel olsun) davranış sahibince bilinmesi pek nadir olup sadece benzer-kitlesel davranışlar söz konusu olduğunda görülebilmektedir. Bu kitlesel davranışlarda mana, kitle içinde ancak bir kaç kişi tarafından şuurlu bir şekilde idrak edilebilmektedir. Manası açık ve şuurlu bir şekilde idrak edilmiş olarak sergilenen davranışlar istisnayı oluşturmaktadır. Her sosyolojik ve tarihi araştırma, gerçek olayları tahlil ederken ve bu durumu daima nazar-ı dikkate almak zorundadır. Ama sosyoloji yine de davranışta gözetilen muhtemel manayı tasnif etmek suretiyle kendi kavramlarını oluşturmaya devam etmeli yani davranışın sanki akılcı bir şekilde sergilediğini farz ederek hareket etmeli, davranışlarda gözetilen muhtemel manaları bu şekilde sınıflandırarak kavramlarını kurmalıdır. Bu kavramların muhtevası ile realite arasındaki fark daima nazar-ı itibara alınmalı, muhteva ile realite arasında ne derece ve ne tür bir fark olduğu ortaya çıkarılmalıdır. İnsanlar yöntem bakımından çoğu kez muğlak kavramlarla açık ve seçik kavramlar arasında ya da irreel kavramlarla ideal tip kavramlar arasında bir tercih yapmak zorunda kalırlar. Böyle bir durumda ilmi olan ikinci şıkların tercih edilmesidir.

Diğer Max Weber Sözleri ve Alıntıları