??Kurtuluş harbinde din ve milliyet fikirlerinin birbirinden ayrılmadığını, ?merkezleri bir ve iç içe konmuş iki daire gibi? birbirine yapıştığını söyleyenlerimiz ve yazanlarımız oldu. O devirde milli heyecana dini heyecanın da karıştığına şüphe edilemez. Fakat bu, İslamcılık ve şeriatçılık akidesinden doğma, klerikal bir zihniyetin mahsulü değildi; sadece, fercileri birbirine bağlayan bütün alakaların kuvvetlendirilmesi şart olan bir mücadele devresinde milli duyguyu perçinleyen bir bağdı. Hatta o zamanın dini duyguları bile nasyonalistti. Milli Mücadeleden evvel ?millet? ve hele ?ırk? fikirlerine pek yabancı görünen ümmetçi Mehmet Akif, İstiklal marşında, ?ırk? ve ?millet? kelimelerini birkaç kere tekrar eder : ?O benim milletimin yıldızıdır.?, ?O benim milletimindir ancak?, ?Hakkıdır, hakka tapan milletimin istiklal? - ?Kahraman ırkıma bir gül? - ?Edebiyen sana yok, ırkıma yok İzmihlal?.??