Hatalı hayat yaşayan insanlar, durumlarının kötülüğünü görmemek için gözlerini yumarlar. Bu kurtuluş çaresi aynı zamanda onları felakete sürükler.

Şimdi de kadına karşı duyulan saygı dillerde dolaşıyor. Kimi yerini veriyor, düşürdüğü mendili alıyor; kimi kadının da devlet işinde yerini almasını, devlet idaresine katılmasını savunuyor. Bütün bunlar, kadına aynı gözle bakmalarına engel olmuyor. Kadın hâlâ bir zevk aleti, vücudu hâlâ bir zevk vasıtasıdır. Bunu, kendisi de biliyor.

Bu, şiirlere bile girmiştir. Şiire, resme, heykele; yani aşk şiirlerinden başlayarak çıplak Venüse, Frinelere bakın: Kadının nasıl bir zevk aracına dönüştürüldüğünü göreceksiniz. Bu Truba'da, Graçen-ka'da ve en zarif balolarda da böyledir.

Şehvet dolu taşkınlıklara kendimi kaptırmış, bu yüzden utanmak şöyle dursun, kudretimle gurur duymuştum.

Eğer dikkat ettinizse hayvanlar ancak üreme zamanlarında çiftleşirler. İnsanlar ise doğanın en yüce, en saf duygusunun adını vererek, aşk der. Bu aşk, daha doğrusu bu çirkeflik için insan neslinin canına kıyar. Erkek, insanlığın doğruya, iyiye götürülmesi yolunda baş yardımcı olması gereken kadını, zevki uğruna düşman haline sokmaktadır.

Kıskançlıklara yol açan nedenlerin başında, toplum hayatında kadınla erkek arasında hoşgörü ile karşılanan tehlikeli yakınlık gelir. Şunu da unutmamalı ki, toplum hayatına karışmış hemen herkes kıskançtır.

Efendim, iki kişi kendisini sanatların en yücesine, müziğe vermiştir. Başarı kazanmaları için aralarında belli bir yakınlık olmasına kimsenin diyececeği yoktur. Bu yakınlıkta ayıplanacak tek bir taraf olamaz; ancak budala, kıskanç bir koca bunda kötülük görebilir. Öte yandan zinanın toplum içinde sinsi sinsi yayılmasına çoğu zaman böyle yakınlıkların, bilhassa müzik meşguliyetinin sebep olduğunu bilmeyen var mıdır?

İyiliğin bir nedeni varsa, iyilik değildir artık o. Sonucu, yani ödülü varsa iyilik olmaktan çıkmıştır. Öyleyse iyilik, neden ve sonuçlar zincirinin dışındadır."

"...Sorular beklemezler, cevap isterler. İnsan cevap bulamassa yaşayamaz. Ve bir cevap da yok işte...."

Çok öğrenmek isteyen kişinin, çok acı çekmesi gerekir...