Yaşlı dişilerin gençlere hadlerini bildirme şekli harikadır, zira çoğunlukla açık saldırganlık göstermeden yapılır. Kendi annelerinden uzak gençler tarafından anne figürü olarak görülen yaşlı dişinin mesaj vermek için tek yapması gereken, bir selamı almaması, yiyecek paylaşmayı reddetmesi, bir tımar teşebbüsü karşısında sırtını dönüp yürümesidir. Yaşlı dişi duygusal baskı yapar. Genç olan öfke krizi de geçirse kılını bile kıpırdatmadan seyreder: Daha nelerini görmüştür böyle. Bu terslemelerin sebepleri çok ince olabilir. Mesela genç dişi, yaşlının yavrusunu çimdiklemiş veya onun almaya gittiği bir yiyeceği kapmış ya da yaşlı dişi bir alfa erkeğini tımar etmeye gittiğinde erkeğin yanından ayrılmamıştır ama yaşlı olanın buna terslenmesi için aradan saatler geçmesi gerekebilir. İnsan gözlemci için dişilerarası etkileşimi takip etmek, erkeklerin arasındaki açık çekişmeleri takip etmekten çok daha zordur.
Diğer Frans De Waal Sözleri ve Alıntıları
Ahlakın doğrudan yaratıcı Tanrı'dan geldiğine inanan birisi için evrimi kabul etmek manevi bir uçurum demektir.
Menfur bir davranışta bulunmasını engelleyen tek şey inanç sistemi olan insandan korkarım.- Bütün bildiklerimiz şunu gösteriyor ki bir hayvan ne kadar az sayıda yavru dünyaya getirirse onlara o kadar iyi bakar.
- İnsanlar sadece inanmak istedikleri için inanırlar. Bu bütün dinler için geçerlidir. İnanç, belli insanlara, hikayelere, ritüllere ve değerlere duyulan bağlılıktan çıkar. Emniyet, otorite ve ait olma arzusu gibi duygusal ihtiyaçları karşılar.
- Bilimin yaptığı en iyi şey, fikirler arasında rekabeti ateşlemektir. Bilim bir nevi doğal seçilimi teşvik eder ve bunun sonucunda sadece en geçerli fikirler ayakta kalır ve ürer.
- Darwin'in de zamanında dikkat çektiği gibi, sadece insana has yegâne ifade yüz kızarmasıdır. Diğer primatlarda böyle ani bir kızarmaya hiç rastlamadım. İnsanların elinden gelen tek şeyin başkalarını sömürmek olduğunu düşünenler için yüz kızarması herhalde çok şaşırdıkları bir evrim muammasıdır.
- Şempanzeleri ya da bonoboları izlemenin bize neyin doğru neyin yanlış olduğunu gösterebileceğine inanamıyorum, bence bilim de yapamaz bunu, ama doğayı tanımamız, nasıl ve neden birbirimize ilgi göstermeye ve ahlaki neticeler aramaya başladığımızı anlamamıza yardımcı olur. Hayatta kalmamız, başkalarıyla iyi ilişkiler içinde olmamıza, işbirliği yapan bir topluma bağlı olduğu için geliştirmişiz bu özellikleri.
- "Maymunu ormandan çıkarabilirsiniz, ama ormanı maymunun içinden çıkaramazsınız"
- Hem iyilik hem zalimlik, hem asalet hem bayağılık bir arada olabilir - bazen aynı insanda.
- Atalarımızın henüz din sahibi olmadıkları zamanlarda sosyal kurallarının olmadığına gerçekten inanan var mı? Yardıma ihtiyacı olan birine yardım etmez, haksızlıkla karşılaşınca şikayet etmezler miydi? İnsanlar, topu topu bir iki bin yıl önce çıkan mevcut dinlerden çok önce, toplumlarının nasıl işlediğine kafa yormuş olmalı. Biyologlar bu kadar kısa süreleri hiç ciddiye almaz.
- Belki sadece ben böyle düşünüyorumdur ama menfur bir davranışta bulunmasını engelleyen tek şey inanç sistemi olan insandan korkarım. Yaşanabilir bir toplum için gerekli özdenetim de dahil, bütün insanlığımızın yapımızda olduğunu neden düşünmeyelim? Atalarımızın henüz din sahibi olmadıkları zamanlarda sosyal normlarının olmadığına hakikaten inanan var mı? Yardıma ihtiyacı olan birine yardım etmez, haksızlıkla karşılaşınca şikayet etmezler miydi?
İvan Aleksandroviç Gonçarov
Orhan Veli Kanık
Mark Twain
Bertolt Brecht
Alev Alatlı
Ivan Sergeyeviç Turgenyev
Yakup Kadri Karaosmanoğlu
Bülent Parlak
O. Henry (William Sydney Porter)
Recaizade Mahmut Ekrem