Vatana karşı; sosyalist vatana karşı sevginin, vatanseverliğin gelişmesi de, gene sosyalist eğitimin zorunlu oluşturucu öğesidir.
Vatansever sözcüğü ilk 1789-1793 tarihli Fransız devrimi döneminde ortaya çıktı. O zamanlar halk davası uğrunda savaşanlar, cumhuriyeti koruyanlar; monarşist cephedeki hainlere, vatana ihanet edenlere karşı kendilerine vatansever adını vermişlerdi.
Fakat sonradan bu deyimden karşı devrimciler ve bürokrat takımı kendi bencil amaçları için yararlandılar. Bu nedenle Avrupa'da olduğu gibi Çarlık Rusya'sında da halkın çıkarları adına kaygılanan en namuslu insanlar vatansever sözcüğüne karşı çekingen davrandılar. Çünkü o deyimde ulusal şovenizmi ve bürokrat kesimin hiç bir temele dayanmayan kibirlerini görüyorlardı. Sonuç olarak Çar satrapları ele geçirdikleri halkları bu bayrak altında soyuyorlardı.
Çarnosotnikler vatanseverlik ayrıcalığını kaparak, vatanseverlik hislerini sokak kıyımlarında işçileri, aydınları, Yahudileri öldürmekte gösterdiler. Ve genellikle bu vatanseverliğe o zamanlar toplumun en iğrenç tabakalarından bir sürü ve her çeşitten karanlık maceraperest kişi sarılıyordu.
Vatanseverlik sözcüğü halkın gözünde aşağılandı. Namuslu insanların kendilerini vatanseverler arasına katmaları imkansız hale geldi.
Zulüm altında yaşayan, sömürülen, soyulan ve her adımda, bürokratların ve sömürgecilerin aşağılanmalarına uğrayan Rusya'ya katılmış halklar, doğal olarak Rus devletinden nefret ediyorlardı. Ve sanki kamçı ve kırbaç şövalyelerinin vatanseverlik çatışmaları, Rus halkının tarihinden yüzlerini baskı yönetimlerine çevirmiş olan ilerici hareket, gitgide artan tempoyla gelişmekteydi.
ilerici güçlerin gericiliğe karşı verdiği savaş, önceleri o zamanki gerçekleri ima yoluyla da olsa belirtmeye yarayan edebiyatı, müziği, resmi kucakladı. Zamanla bu savaşa halkın demokratik kesimleri yaklaşmaya başladı ve onların sayesinde hareket gitgide daha radikal bir hal aldı. Bu yöntem, baskı yönteminin karşıtlarını, Çarlık Rusya'sının karşıtlarını çoğaltıyor; onları bir platformda birleştiriyordu. Bu yöntem aynı zamanda halkın en iyi temsilcilerinin kişiliğinde ulusal desteği yaratıyordu. Edebiyatımızı yücelten, onu onurlandıran ve dünya çapında öne çıkaran, üstün zekalı ve yetenekli yazarlardan, eleştirmenlerden ve gazetecilerden oluşan koskoca bir grup meydana geldi. Yalnız edebiyat değil, Rus müziği, resmi ve bilimi de ulusal kültürün gerçek vatanseverleri olarak en parlak temsilcilerini yaratmaya başladılar.
Onurlarını, saygınlıklarını ve toplumsal durumlarını koruyan bu insanlar, kokuşmuş olan resmi vatanseverlikten kesin biçimden ayrıldılar. Onlar için en yüksek şey halklarına hizmet etmek, onlarda gerçek vatanseverliği uyandırmaktı.Onlar bu yüce amaç uğrunda güç ve yeteneklerini esirgemiyorlardı. Çağdaşları ve gelenek kuşaklar onlardan öğreniyor, onların örneğini izliyor ve yüksek vatanseverlik duygularını onlarla geliştiriyorlardı. Bu insanların saygın vatanseverlik çalışmaları Rus halkının tarihinde pek çok parlak ve anlamlı sayfaları oluşturmaktadır. Çarlık Rusya'sının sempatilerini kazanmaları için halk özellikle onlara gereken saygıyı göstermiştir. Ve parlak anılarını daima saygıyla anacaktır...