Tehcir denince akla sadece Ermeniler gelmemeli! Ermeni saldırıları nedeni ile yaşadıkları yerleri terk etmek zorunda kalan Müslümanların da olduğu göz ardı edilmemeli!.. 1880'lerin sonlarından itibaren başlayan Ermeni saldırıları, Anadolu'nun doğusunda yaşamakta olan Müslümanların mal ve can güvenliklerini ortadan kaldırmıştı. İnsanlar, mal ve can güvenliğinin olmadığı bir yerde durmak, yaşamak istemezler. Osmanlı Devleti, maalesef, Ermeni isyanlarını ve saldırılarını önlemekte etkisiz kalıyordu. Müslüman halk, istemeyerek de olsa, taşınmaz varlıklarını geride bırakarak iç orta Anadolu'ya doğru kaçmaya başlamıştır. Rus belgelerine göre yaklaşık 500.000; Osmanlı belgelerine göre yaklaşık 800.000 Müslüman, yaşadıkları yerleri terk etmek zorunda kalmışlardır. Bu müslümanlar da, tehcir ettirilen Ermeniler kadar zorluk ve sıkıntı yaşamışlardır; bunlarında önemli bir kısmı yollarda telef olmuş, can vermiştir. Unutulmamalıdır ki Müslüman tehciri, Ermeni tehcirinden daha evvel başlamıştı!