Sarah adında bir şempanze, kilitli kapıyla mücadele eden bir insan gördüğünde, kendisine gösterilen fotoğraflar arasından anahtar resmini; muza ulaşmak için zıplayan bir adam gördüğünde, sandalyeye tırmanan birinin resmini seçiyordu. Sarah'nın, başkalarının niyetlerini anladığı sonucuna varılmıştı. (...) Maymunlarla çocukları kıyasladığımızda, sorunlardan biri deneyi yapanın daima insan olmasıdır, yani sadece maymunlar tür engeliyle karşı karşıyadır. Maymunların, insanların onlarla aynı kanunlara tabi olduğuna inandığı ne malum? Onlara bambaşka bir gezegenden gelmiş gibi görünüyor olmalıyız. Mesela geçenlerde, asistanım beni bir kavga yüzünden aradı. Socko yaralanmıştı. Ertesi gün yanına gidip arkasını dönmesini rica ettim. Beni küçüklüğünden beri tanıdığı için uysalca arkasını döndü ve kıçındaki yarayı gösterdi. Bunu bir de maymunun bakış açısından görmeye çalışın. Sürekli ne olup bittiğini anlamaya çalışan zeki hayvanlar bunlar. Socko, yaralandığını nereden öğrendiğimi merak etmiş olmalı. Her şeyi bilen tanrılarla karşılaşsaydık, zihin teorisinin temelini oluşturan, görme-bilme bağlantısı üzerine yapılan deneyler için uygunsuz olmaz mıydık? Bu deneylerin çoğunun tek yaptığı, maymunun, insan zihnine dair teorisini sınamak.
Diğer Frans De Waal Sözleri ve Alıntıları
- Ahlakın doğrudan yaratıcı Tanrı'dan geldiğine inanan birisi için evrimi kabul etmek manevi bir uçurum demektir.
Menfur bir davranışta bulunmasını engelleyen tek şey inanç sistemi olan insandan korkarım. - Bütün bildiklerimiz şunu gösteriyor ki bir hayvan ne kadar az sayıda yavru dünyaya getirirse onlara o kadar iyi bakar.
- İnsanlar sadece inanmak istedikleri için inanırlar. Bu bütün dinler için geçerlidir. İnanç, belli insanlara, hikayelere, ritüllere ve değerlere duyulan bağlılıktan çıkar. Emniyet, otorite ve ait olma arzusu gibi duygusal ihtiyaçları karşılar.
- Bilimin yaptığı en iyi şey, fikirler arasında rekabeti ateşlemektir. Bilim bir nevi doğal seçilimi teşvik eder ve bunun sonucunda sadece en geçerli fikirler ayakta kalır ve ürer.
- Darwin'in de zamanında dikkat çektiği gibi, sadece insana has yegâne ifade yüz kızarmasıdır. Diğer primatlarda böyle ani bir kızarmaya hiç rastlamadım. İnsanların elinden gelen tek şeyin başkalarını sömürmek olduğunu düşünenler için yüz kızarması herhalde çok şaşırdıkları bir evrim muammasıdır.
- Şempanzeleri ya da bonoboları izlemenin bize neyin doğru neyin yanlış olduğunu gösterebileceğine inanamıyorum, bence bilim de yapamaz bunu, ama doğayı tanımamız, nasıl ve neden birbirimize ilgi göstermeye ve ahlaki neticeler aramaya başladığımızı anlamamıza yardımcı olur. Hayatta kalmamız, başkalarıyla iyi ilişkiler içinde olmamıza, işbirliği yapan bir topluma bağlı olduğu için geliştirmişiz bu özellikleri.
- "Maymunu ormandan çıkarabilirsiniz, ama ormanı maymunun içinden çıkaramazsınız"
- Hem iyilik hem zalimlik, hem asalet hem bayağılık bir arada olabilir - bazen aynı insanda.
- Atalarımızın henüz din sahibi olmadıkları zamanlarda sosyal kurallarının olmadığına gerçekten inanan var mı? Yardıma ihtiyacı olan birine yardım etmez, haksızlıkla karşılaşınca şikayet etmezler miydi? İnsanlar, topu topu bir iki bin yıl önce çıkan mevcut dinlerden çok önce, toplumlarının nasıl işlediğine kafa yormuş olmalı. Biyologlar bu kadar kısa süreleri hiç ciddiye almaz.
- Belki sadece ben böyle düşünüyorumdur ama menfur bir davranışta bulunmasını engelleyen tek şey inanç sistemi olan insandan korkarım. Yaşanabilir bir toplum için gerekli özdenetim de dahil, bütün insanlığımızın yapımızda olduğunu neden düşünmeyelim? Atalarımızın henüz din sahibi olmadıkları zamanlarda sosyal normlarının olmadığına hakikaten inanan var mı? Yardıma ihtiyacı olan birine yardım etmez, haksızlıkla karşılaşınca şikayet etmezler miydi?