Rekabet ve işbirliği gibi, bencillik ve sosyalli - AlıntıSöz

Rekabet ve işbirliği gibi, bencillik ve sosyallik gibi, çekişme ve uyum gibi birbiriyle çelişen toplumsal eğilimler için de geçerlidir bu. Herkes belli bir ortalama etrafında dengelenmiştir. Bencillik kaçınılmaz ve gereklidir ama bir noktaya kadar. İnsan doğasına Janus başı derken kastettiğim buydu: Kendi çıkarlarımızı düşünme ve iyi geçinme ihtiyacı gibi karşıt güçlerin ürünüyüz. Benim ikinciyi daha fazla vurgulamamın sebebi, geleneksel olarak hep birincinin vurgulanması. İkisi de birbiriyle yakinen bağlantılı ve hayatta kalmaya katkıları var. Bir kavgadan sonra uzlaşmak gibi barışı mümkün kılan özellikler bile çatışmanın yokluğunda asla gelişemezlerdi. İki kutuplu bir dünyada her özellik zıttına işaret eder. (...) İnsan doğası da esasen çokboyutludur ve aynı şey şempanze ve bonobo doğası için de geçerlidir. Şempanzelerin doğası daha şiddete meyilli, bonobolarınki daha barışçıl olsa da şempanzeler çatışma çözebilir, bonobolar da rekabet edebilir. Aslında şempanzelerin bariz şiddet eğilimi düşünüldüğünde barışmayı bilmeleri daha da etkileyicidir. İki maymun da her iki eğilimi birden taşır ama farklı bir dengeye ulaşmışlardır. Hem şempanzelere nazaran daha sistematik bir gaddarlığımız olduğundan hem de bonobolara nazaran daha empatik olduğumuzdan, en iki kutuplu maymun biziz. Toplumlarımız asla tümüyle barışçıl, tümüyle rekabetçi değildir, safi bencillikle ya da mükemmel bir ahlakla yönetilmezler. Doğada saf durumlar yoktur. İnsan toplumu için doğru olan insan doğası için de doğrudur. Hem iyilik hem zalimlik, hem asalet hem bayağılık bir arada olabilir -bazen aynı insanda. Çelişkilerle doluyuzdur ama çoğu ehlileşmiştir.

Diğer Frans De Waal Sözleri ve Alıntıları