Bugüne dek, determinist dünya tasavvuru ise bize şu masalı söylüyordu: ?Dünya öyle yapılanmıştır ki, herhangi bir olay rasyonel olarak öngörülebilir. Geçmiş olayları kesin bir biçimde tarif eder ve doğa kanunlarını uygularsak doğru tahminlerde bulunabiliriz.? Oysa yeni bilimsel paradigma kâinatın her an yeniden şekillendiğini, ?her dem yeniden doğduğunu,? parçaların birbirine bağımlı bir şekilde bu yenilenme sürecine katıldığını haber veriyor. Kâinatı kapalı ve statik bir sistem olarak gören bir anlayış terk ediliyor. Yeni modelde belirsizlik gerçektir, kâinat her dem yeniden yaratılmakta ve bu karmaşık yapı kendiliğinden değişmektedir. Varlığa içkin olan belirsizlik fikri, klasik bilimin temellerini sarsıyor. Doğrusal, neden-sonuç ilişkisine dayalı bilim anlayışı anlamsızlaşıyor. Kâinat bir karşılıklı bağımlılıklar ağı, bütün sistemler etraflarındaki diğer sistemlerle etkileşiyor, birinin çözünmesi diğerine gıda oluyor. Sistemler dengeden uzaklaştıkça da özgürlüğe yaklaşıyor.