Bir biliminsanı, büyük plastik bir kutunun deli - AlıntıSöz

Bir biliminsanı, büyük plastik bir kutunun deliklerine bir çubuğu sokuyordu ve sonunda kutudan şekerler boşalıyordu. Aslında deliklerden sadece birine dokununca şeker çıkıyordu, diğerlerine değil. Kutu siyah plastikten yapılsa bazı deliklerin sadece göstermelik olduğu anlaşılmazdı. Halbuki kutu şeffaf olduğundan şekerin nereden geldiği belliydi. Eline çubuk verilen yavru şempanzeler, kutu şeffaf olduğunda sadece gerekli hamleleri yapmış, boş delikleri es geçmişti. Olaya dikkatlerini daha fazla vermişlerdi. Öte yandan çocuklar, bir maksadı olmayan hamleler de dahil biliminsanının onlara gösterdiği her şeyi taklit etmişlerdi. Şeffaf kutuda da aynı şeyi yapmışlar, olayı maymunlar gibi hedef odaklı bir işlem olarak görmek yerine, sihirli bir ritüel gibi yaklaşmışlardı. (...) Türümüz inanılmaz batıl inançlara sahiptir; akıllı bir hayvana yakışmayacak türlü türlü alışkanlıkları vardır. Şeytanın kulağına gitmesin diye tahtaya vururuz, takımımızın maçını seyrederken şans getirsin diye eski bir tişört giyeriz, kimi futbolcular iç çamaşırlarını ters giymeden sahaya adımını atmaz, beyzbol oyuncuları da ellerine sopayı almak için bile bir sürü ritüelden geçer. (...) Batıl inançlar gerçeklikle hayal gücü arasındaki sınırı bulandırır, tıpkı din ve Tanrı inancı gibi. Tanrı'nın varlığı bir seviyede çoğu insan için mutlak bir kesinlik taşır ama başka bir seviyede daima eleştiriye açıktır. Dine, inanç denmesinin sebebi tam da görülmeyen şeylere güvenmesidir. Yukarıda, kutularla yapılan taklit deneyinde de görüldüğü gibi, biz insanların buna eğilimi vardır. Maymunlar kendilerine verilen görevi, temel gereklilikleri üzerinden, gereksiz hamlelerden kaçınarak yerine getirmiştir, halbuki çocuklar deneyi yapan kişiye güvenmiş ve onun her hareketini taklit etmişlerdir. İşleme gizemli bir anlam yüklemişlerdir.

Diğer Frans De Waal Sözleri ve Alıntıları